Is saothar an-chuimsíoch i seo múnlaithe ar thráchtas dochtúireachta a rinne an túdar. Clúdaítear corradh le dhá chéad bhliain de stair an choláiste inti.
Tá’n túdar le moladh go mór as doimhneas agus iomláineacht a chuid taighde agus ach go háirithe as an riar mhaith structúrtha atá ar an leabhar.
Tá grinn-ainilís an-mhaith déanta sa leabhar ar an mhéid atá bainte amach ag Coláiste Oiliúna Sagart í Maigh Nuad ar mhaithe le cuir chun cinn na gaeilge sa tréimhse ábharach pléitear i súile údair comhaimsireacha teipeanna an choláiste ar bhealaigh áirithe agus a laghad a baineadh amach. Ar an gcaoi sin is saothar maith léirmheastóireachta í seo seachas íobairt de fhéin-bholscaireacht i leith an choláiste.
Tá cuid mhaith den saothar dírithe ar beathaisnéisí. Tá cuid dena beathaisnéisí seo an-chuimsitheach; mar shampla an sliocht ar an Chairdinéal Ó Fiaich agus ceann nó dhó eile i bhfad ró-thearc faraoir mar shampla gan ach 8 líne tugthar Seán Mac Éil – iar Árd Easpag Thuama agus duine de mhór-phearsain na naoi hAoise déag.
Tá cíoradh an-mhaith síos tríd an leabhar ar na hirisí agus leabhair a d’fhoilsigh Maigh Nuad thar na blianta; mar shampla Irishleabhar Mhaigh Nuad, An Sagairt, agus Léachtaí Cholm Cille. Chomh maith le sin tugtar cuntas an-mhaith ar an ghaol a bhí idir Maigh Nuad agus na Coláistí Gaeilge fud fad na hEorpa a shíolraigh agus a bhláthaigh le linn am na bPéin Dlíthe in Éirinn.
Nuair a dhéantar ainilís ar stadas na Gaeilge i Maigh Nuad is iad An tAthair Eoghan Ó Gramhna (duine de bhunaítheoirí Conradh na Gaeilge in 1893) agus an tAthair Micheál Ó hIcí (a briseadh as a phost mar Ollamh le Gaeilge i Maigh Nuad sa bhliain 1909) na hainmneacha is mó a ritheann leat. Tá plé an-maith déanta sa leabhar ar thionchar na beirte sna beathfháisneíse orthu. Tagraítear don Athar Ó Gramhna mar “Ceannródaí”. Tá scagadh ionraice ann ar phearsanacht uí Icí agus ar na toscaí ab chionnsiocair lena bhriseadh óna Ollúntacht.
Nuair a bhí an túdar ina mhac léinn i Maigh Nuad bhí sé go mór faoi scáth a Ollamh le Gaeilge an Monsignor Pádraig Ó Fiannachta a bhásaigh le deireanas. Ní hionadh mar sin go gcuirtear caipidil iomlán ar leataobh ar shaol agus ar shaothar Phádraig Uí Fhiannachta. Cuireann a bhfuil sa chaipidil sin go mór le tairbhe an leabhair.
Is leabhar í seo a bheidh an-spéisiúl de dhuine ar bith a chaith seal i mbun staidéar i Maigh Nuad agus neart eolas agus taifid fhísicúil inti.
Is leabhar í atá tur go maith in áiteanna agus barraíocht mion-bheatháisneísí inti. Tá’n leabhar maisithe le clúdach ghleoite i bhfoirm an saothar péintéireachta ‘Alive in Hope’ ó bhailiúchan ealaíona Maigh Nuad. Mar sin féin is trua go mór nach bhfuil réimse grianghraifeanna i gcroí-lár an leabhair.
Ba dheas leis dá mbeadh gluais innéacs ar deireadh an leabhar cé go bhfuil foinsí tagartha an-mhaith curtha ar fáil sa leabhar.
Ach níl sa mhéid sin ach mion-lochtanna. Tá’n leabhar le moladh go hárd agus ar luach an-réasúnta de €12 is fiú go mor é a chur le bailiúchan gach scoláíre gaeilge.
Maigh Nuad agus Teanga ár Sinsir, Léirmheas le Antoin Delap, The Irish Catholic, Aibreán 2017
